• Allerheiligen: verering en oproep tot navolging

1 november is een bijzondere dag. Allerheiligen is de dag waarop letterlijk alle heiligen uit de katholieke traditie worden gevierd. In onze Westerse cultuur is het een kerkhofdag, een vrije dag waarop velen alleen of met het hele gezin bloemen gaan zetten bij de graven van hun geliefde overledenen. Maar dat is eigenlijk bedoeld voor Allerzielen, 2 november. De vrije dag is uiteraard een belangrijke reden om dat een dag eerder te doen.

Het gebruik is in de vroege kerk al ontstaan, maar het was paus Gregorius IV die in 837 de datum bepaalde. In die cultuur werd de datum geassocieerd met de start van de winter. De liturgische kleur is wit (geel): Allerheiligen is een feestelijk gebeuren.

Op Allerheiligen eert men alle mensen bij God leven in de eeuwigheid. Ze kunnen officieel heilig verklaard zijn, maar dat hoeft niet per se. Hoofdzaak is dat in hun leven een voorbeeld zijn geworden voor alle christenen. Ze zijn de “ontelbare menigte” die in Apokalyps vernoemd worden: 'Daarna zag ik een grote menigte, die niemand tellen kon, uit alle rassen en stammen en volken en talen.' Een schare die niemand kan tellen...

Deze mensen zijn bemiddelaars en voorsprekers voor de mensen die zich in gebed tot hen richten om van God een gunst te mogen ontvangen. Doorheen zijn er erg populaire heiligen op de voorgrond gekomen. Ga maar eens kijken in katholieke kerken, van kleine parochiekerkjes tot kathedralen: Onze-Lieve-Vrouw, heilige Jozef, heilige Rita, heilige Antonius van Padua, heilige Godelieve, heilige Laurentius, heiligen Petrus en Paulus, de pastoor van Ars, Bernadette Soubirous, heilige Jakob de Meerdere, heilige Jakob de Mindere, heilige Andreas, heilige Godelieve, heilige Joris, heilige Willibrord, vaak ook een heilige aan wie de kerk is toegewijd. Er is een soort “hot list” van heiligen.

Maar naast de bekende heiligen, die voorkomen in de heiligenkalender, zijn er dus nog ontelbare naamloze heiligen. De bedoeling van dit feest is niet commercieel. Het is een oproep aan elke christen om zich toe te wijden aan de Blijde Boodschap en er naar te leven in het dagelijks leven.

• Allerzielen: eerbetoon aan de overledenen

Allerzielen is een dag waarop alle gestorven christenen, rijk of arm, herdacht worden. Het is een kerkelijk herinneringsmoment van alle familie en vrienden van wie men afscheid moest nemen. Terwijl de liturgie van Allerheiligen triomfantelijk gevierd wordt, is Allerzielen een requiem-dienst. “Requiem aeternam dona eis Domine”: schenk hem of haar de eeuwige rust. Rust in vrede. In de liturgie draagt men paars, de kleur van boete en ingetogenheid.

Afscheid nemen is een geleidelijk proces. Na de begrafenis, volgt een leegte. Als iemand zijn of haar geliefde moet “afgeven” aan de eeuwigheid, begint het rouwen pas. Allerzielen mag gezien worden als een therapeutisch verwerkingsmoment, elk jaar opnieuw. Bij het vallen van de bladeren en de intrede van de koude, kille winter, zet men de mensen die gestorven zijn nog één keer in de bloemen. Chrysanten zijn daarbij de belangrijkste bloemen aan het graf. Ze zijn laatbloeiers, met wat geluk en weinig nachtvorst, kleuren ze de gedenksteen nog even voor dat de natuur de winter in duikt.

Foto's: Sven Vannecke, zonnebloemenveld: Woumen (B), tekstkei: kerkhof Staden (B), chrysanten: RK kerk Woesten portaal (B), gravenzicht: kerkhof Ramskapelle bij Nieuwpoort (B)

Sven Vannecke, © 2016

Gelieve niets uit deze tekst over te nemen zonder bronvermelding!