PASEN: BETEKENIS EN SYMBOLEN
 
Pasen is zoveel meer dan de paasklokken die eieren rondstrooien en chocolade paashazen vol snoep. Het Paasfeest is het belangrijkste en meest complexe feest van het christendom.
 
De datum van Pasen is vrij vroeg in de christelijke traditie vastgelegd. Vanaf het concilie van Nicea in 325 viert men het verrijzenisfeest op de zondag na de eerste volle maan in de lente. Het is dus geen vaste dag zoals bij Kerstmis het geval is. De keuze voor de lente is uiteraard geen toeval. Het is immers het teken van hoop: na de barre winter komt nieuw leven in de natuur. Zo is Jezus ook niet in de dood gebleven, maar heeft hij nieuw leven ontvangen.
 
  • Verrijzeniszondag
Hoewel het lijden en de dood van Goede Vrijdag een diepe indruk nalaten, moet Pasen toch het hoogtepunt zijn van de evangelisch boodschap. De dood die Gods Zoon werd opgelegd, heeft Hij wel ondergaan, maar het was niet het einde. Het graf waarin Hij gelegd werd, is leeg. De Mensenzoon is opgestaan uit de dood op de derde dag. De zware steen is weggerold. Een Engel vertelt wat er is gebeurd. Christus is verrezen! Het geloofsmysterie: “Wij verkondigen uw dood en wij belijden tot U terugkeert, dat U verrezen bent.” Dit feest viert vóór alles de Goddelijke overwinning op de dood.
 
  • Paastijd
De Paastijd is een periode van 50 dagen die begint na Pasen. In die periode blijft de Paasvreugde centraal staan. Het verhaal wordt tegelijk ook verder verteld. Veertig dagen na Pasen vieren we Onze-Lieve-Heer Hemelvaart. Jezus stijgt symbolisch op van de aarde, Hij kan niet langer Mens zijn op aarde. Hij vervoegt zijn Vader in de hemel, en gaat aan zijn rechterhand zitten.
Dit Hemelvaartfeest is trouwens uniek. Er wordt immers verkeerdelijk gesproken over de hemelvaart van Maria (15 augustus). Dat is een foute uitdrukking. Maria is ten hemel opgenomen. Het grote verschil ligt in wie het initiatief neemt. Jezus is God en kan symbolisch gezien uit eigen kracht ten hemel opvaren. Maria wordt volgens het dogma door God opgenomen in de hemel. Maria is geen godin, Ze doet dit dus niet zelf.
De mensheid wordt echter niet radeloos achtergelaten. Te midden van onzekerheid daalt tien dagen na Hemelvaart de heilige Geest neer over de apostelen, met Pinksteren. Ze spreken in alle talen en voelen de drang om de Blijde Boodschap aan iedereen te vertellen.
Pinksteren luidt het begin in van de zending van alle christenen om het evangelie te verkondigen. Het is meteen ook de start van het tijdperk van de heilige Geest, waarin we nu leven. Het aardse tijdperk van de Zoon is na Hemelvaart afgesloten.
Zo ontstaat meteen de heilige Drievuldigheid. De hemelse Vader die Schepper en Bevrijder is, de Zoon die op aarde is gekomen om de Blijde Boodschap voor te leven en door te geven, en de heilige Geest die ons aandrijft en inspireert om in ons geloof sterk te blijven, in ons denken en spreken, in ons doen en laten.
 
  • Eieren en hazen
Eieren zijn van oudsher het symbool van de vruchtbaarheid en oneindigheid. Het is in het oude Perzië en Egypte een gebruik om met nieuwjaar versierde eieren te schenken aan vrienden en familie. Het ei wordt vanuit haar symboliek ook verbonden met Jezus. De eierschaal is dan het graf dat de gestorven Jezus omhult, maar dat uiteindelijk wordt geopend voor nieuw leven.
In Duitsland ontstaat de mythe voor kinderen dat paaseieren geen gewone eieren zijn: ze worden gelegd door de paashaas. Vanaf de 18e eeuw worden zoetigheden vervaardigd: eerst haasjes van deegwaar en suiker, later wordt dit vooral chocolade. Zoals Santa Claus met Kerstmis in de Verenigde Staten, wordt de paashaas in Duitsland de beloner voor kinderen die gedurende het hele jaar braaf zijn geweest.
De roots van de traditie van de paashaas en de paaseieren vinden we onder meer in de mythologie van de Saksen in het noorden van Europa. Daar kent men de godin Ostern, die verbonden is met de haas. Omdat hazen als eersten jongen hebben, staan ze symbool voor de vruchtbaarheid. Ostern is overigens ook de Duitse benaming voor Pasen.
 
Een heel duidelijke link tussen haas en eieren vinden we bij de Germanen. De godin Freya heeft een haas als lievelingsdier. Het dier krijgt een bijzondere betekenis in de Germaanse mythologie. In een vorig leven is de haas geen wild, maar gevogelte geweest. Freya laat het gulle dier eieren verstoppen bij het aanbreken van de lente, zodat de grond vruchtbaar is en een rijke oogst verzekerd wordt. Hier vinden we ook de aanleiding voor het zoeken naar eieren met Pasen.
 
Niet alleen de paashaas is echter een leverancier van paaseieren. Volgens een legende vertrekken de klokken op Witte Donderdag uit de kerktoren naar Rome om paaseieren te halen. Vanaf de dienst op donderdagavond zwijgen de klokken tot aan de vooravond van Pasen. De kerkklokken vliegen dus naar ons terug in de paasnacht en strooien dan eieren in het rond.
 
 
Sven Vannecke, 2016.